İnternet sitesi üzerinden mesafeli yani uzaktan bir satış yapılıyor ise, yasalarca düzenlenen bazı kurallara uymak gerekir. Bu ay özellikle 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde düzenlenen bu kurallara değineceğiz.
Öncelikle satıcıların tüm iletişim bilgilerinin sitede görünür şekilde yayınlanıyor olması gerekir. Bu durum hem tüketicinin korunması için önemli, hem de satıcıya daha fazla güven duyulmasını sağladığını da söyleyebiliriz. Dolayısıyla örneğin Instagram üzerinde satıcısı belirli olmayan alışverişlerde herhangi bir uyuşmazlık olması halinde tüketicinin muhatap bulamaması söz konusu olabilir.
Satış aşamasından önce ödemeye ilişkin olarak tüm bilgilerin tüketiciye açıkça sunulmuş olması gerekir. Örneğin ödeme aşamasından evvel ürün veya hizmet bedelinin ne kadar olduğu, vergi bedeli, kargo bedeli ve kime ait olacağı, bunlar dahil tüm bedelin ne kadar olduğunun açık ve şüpheye yer vermeyecek şekilde tüketiciye sunulmuş olması gerekir.
Ödeme aşaması tamamlanmadan evvel mutlaka tüketiciye bir ön bilgilendirme formu ve mesafeli satış sözleşmesi sunulmalıdır. Bu sözleşmeler içerisinde tüketiciye, ürün ve ödeme bilgileri, fatura bilgileri cayma hakkı, iade ve iptal koşulları gibi unsurların sunulması gerekir. Böylece tüketici, yazılı olarak haklarının ne olduğu konusunda açıkça bilgilendirilmiş olunmalıdır. En önemli nokta ise, tüketicinin ödeme öncesinde bu sözleşmeler bakımından yazılı onayının alınmış olması gerekir.
Bu aşamada dikkat edilmesi gereken en önemli hususlar, cayma hakkı, iptal iade koşulları gibi hususlar düzenlenirken, sürelerin yasalarda belirlenen güncel süreler olması gerektiğidir. Aksi halde sitede yayınlanan süreler, eski yasalara göre düzenlenmiş ise, tüketici davasıyla veya bakanlık denetlemesi ile karşılaşılması muhtemeldir.
Diğer yandan bu tür faaliyetleri denetlemeye yetkili Gümrük ve Ticaret Bakanlığı aracılığı ile de denetleme yapılabilir, ilgili bilgi ve belgeler talep edilebilir. Bu bilgi ve belgelerin süresi içinde sunulmaması, eksik sunulması, hatalı bilgiler içermesi durumu da cezai yaptırıma sebebiyet verebilir.
Cayma hakkı nedir? Ne değildir?
Cayma hakkı, tüketicilerin bir ürünü veya hizmeti satın aldıktan sonra bundan vazgeçme hakkıdır. Ancak kanunla bu hakka da bazı sınırlamalar ve düzenlemeler getirilmiştir. Örneğin bir ürün, mesafeli olarak yapılıyor ise cayma hakkı süresi 14 gündür. Bu süre içinde cayma hakkı kullanılmaz ise bir daha kullanılması mümkün değildir.
Cayma hakkı, yasada belirlenen bazı hallerde kullanılamaz. Örneğin kişilere özel ürünler hazırlanmış ise, üzerinde isim veya isme özel harf, resim, mesaj var ise bu hak kullanılamaz. Bir başka örnek de; tüketimi için belirli süre olan gıdalarda eğer son kullanma tarihi geçti ise veya bozulması söz konusu olacak ise cayma hakkı kullanılamaz. Yine süreli yayınlar da cayma hakkı bakımından bu kapsamdadır.
Cayma hakkının kullanılamayacağı haller kanunda düzenlenmiştir, satıcı ve alıcıların bu hususlara dikkatle yaklaşması gerekir. Cayma hakkının kullanılamayacağı bir başka durum ise anında ifa edilen hizmetin söz konusu olduğu hallerdir. Bu hizmetler, ifa edilmekle son bulur. Örneğin internet üzerinden danışmanlık veren bir firma, internet üzerinde eğitim veren bir firma, satın alma sonrasında hizmetin sağlanması ile satıcının ifa yükümlülüğü sona eren tüm iş modelleri bu kapsamda sayılabilir. Bu durum genelde uyuşmazlık aşamasında karışıklığa sebebiyet vermektedir.
Son olarak mesafeli olarak hizmet satışı söz konusu ise, cayma hakkı kullanılamaz anlamına gelmemektedir. Hizmet ifasına tüketici onay verdikten sonra başlanıyorsa, yani henüz hizmet ifa edilmedi ise, bu aşamada sözleşme imzalandığından itibaren kanunda belirlenen süre ile yine cayma hakkı kullanılabilir.
‘Bu yazı ilk olarak E-ticaret Çağı dergisinin Nisan 2016 sayısında yayınlanmıştır.’
