Aracı hizmet sağlayıcılar; 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda tanımlanmıştır. Bu kişiler; başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ya da tüzel kişiyi ifade eder. Pazar yeri iş modelini gerçekleştirenler bunlara örnektir. Aracı hizmet sağlayıcının sitesi üzerinden hizmet veren veya ürün satanlar ise bu grupla karıştırılmamalıdır, onlar hizmet sağlayıcıdır. İki grubun da yasalarla belirlenen yükümlülükleri birbirinden farklıdır. Yani e-ticaret siteniz üzerinde siz değil, başka kişi ve kurumlar kendi ürün veya hizmetlerinin ilanlarını yayınlıyor, mağazalarını açıyor, araç ilanlarını veriyor, alım/satım/kiralama/dağıtım yapıyorsa, bu durumda siz aracı hizmet sağlayıcı, onlar da hizmet sağlayıcı kapsamına giriyor.
Turizm sektöründe de turu, seyahati, oteli, aracı, uçağı, otobüsü veya paket turu düzenleyen ve bir başkasına ait sitede satanlar hizmet sağlayıcı, bunu doğrudan düzenlemeyen ancak hizmet sağlayıcının ürün veya hizmetini elektronik ortamda satmasına aracılık edenler, aracı hizmet sağlayıcı grubuna girer. Kısaca aracı hizmet sağlayıcı, site üzerindeki hizmeti veren, ürünü satan, ilanı yayınlayanın doğrudan kendisi değildir. Dipnot olarak hatırlatalım, ilgili kanun ve yönetmelikle aracı hizmet sağlayıcılar, hizmet sağlayıcıların sağladığı içeriği, ürünü, hizmeti hukuka aykırı mı diye kontrol etmekle yükümlü kılınmamıştır. Ancak yasalarda belirtilen şekillerde; bilgilendirme, sistemi güncel tutma, kayıt tutma, kişisel verilerin güvenliği sağlama yükümlülükleri sabittir.
Aracı hizmet sağlayıcılar da aynı hizmet sağlayıcılar gibi, yaptığı işlem ve sunduğu hizmetler gereği elde ettiği kişisel verilerin güvenle muhafazasını sağlamak ve hukuka aykırı olarak bunlara erişilmesini ve işlenmesini önleme amacıyla gerekli tedbirleri almak zorundadır. Kişisel verileri ilgili kişinin açık rızasını içeren onayı olmadıkça bu verileri üçüncü kişilerle paylaşamaz, işleyemez ve başka amaçlarla kullanamaz. Ancak elbette yönetmelik gereği e-ticaret işlemlerine dair elektronik kayıtları işlem tarihinden itibaren 3 yıl süre ile saklamak ve talep halinde bu kayıtları Ticaret Bakanlığı’na sunmak zorundadır.
Bu noktada aracı hizmet sağlayıcının KVKK gereği veri sorumlusu mu veri işleyen mi olduğunun tespiti önem taşır. Kullanıcılarına ait kişisel verileri toplamaya başladığı anda e-ticaret sitesi, veri sorumlusu olarak değerlendirilir. Aracı hizmet sağlayıcı, veri sorumlusu olduğu durumda, verilerin elde edilmesi, işlenmesi, korunması, saklanması ve imhasına dair yürürlükteki mevzuata ve sitede yayınladığı hukuki taahhütlere uymakla yükümlüdür.
Veri sorumlusu ve veri işleyen sıfatı, veri işleme faaliyetinin niteliğine göre ilgili tarafı tanımlar. Dolayısıyla, herhangi bir gerçek veya tüzel kişi yürüttüğü farklı faaliyetleri nedeniyle aynı zamanda hem veri sorumlusu hem de veri işleyen olabilir. Örneğin, pazaryeri modelindeki bir siteye üye olunurken sağlanan bilgiler bakımından pazaryeri veri sorumlusu iken, üye olunmadan doğrudan satıcıya bilgi sağlayarak alışverişin yapıldığı bir durumda veri sorumlusu artık o sitede satış yapan gerçek veya tüzel kişidir.
Yine de veri sorumlusu olan platformlar, gizlilik politikalarını oluşturup, işledikleri kişisel verilere dair aydınlatma yükümlülüğünü yerine getiriyor olmalıdır. Sonuç olarak bu konuda özellikle KVKK kapsamındaki yükümlülükler iyice incelenmeli ve sistem bu yükümlülüklere uyacak şekilde kurulmalıdır.
‘ Bu yazı ilk olarak E-ticaret Çağı dergisinin Eylül 2018 sayısında yayınlanmıştır.’
öncelikle bu aydınlatıcı yazınız için teşekkürler. şunu sormak istedim yazıyla ilgili. e-posta pazarlama hizmeti sunan şirketler aracı hizmet sağlayıcı statüsünde değerlendirilebilir mi? örneğin elektronik ortamda ürün ve hizmet satışı yapan bir firmanın ürünlerini e-posta yoluyla alıcılara ulaştırıyorsa burada hizmet sağlayıcı ürünü satışa sunan şirket iken bu tanıtım faaliyetine imkan sağlayan e-posta pazarlama şirketi de aracı hizmet sağlayıcı olur mu?